m88 Tinh gọn bộ máy và quản trị số ở địa phương Báo Dân trí
Đăng ngày:
Chủ nhật, 16/03/2025 - 00:00 Tinh gọn bộ máy và "quản trị số" ở địa phương Việc sắp xếp, tổ chức lại hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đã và đang được các cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Thông tin đến lúc này: mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là cấp tỉnh và cấp cơ sở. Phương án dự kiến sau khi sắp xếp sẽ giảm khoảng 50% số đơn vị hành chính cấp tỉnh và giảm khoảng 60 - 70% đơn vị hành chính cấp cơ sở so với hiện nay. Theo Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, thực hiện chủ trương nêu trên là đểphù hợpvới bối cảnh phát triển nhanh chóng về hạ tầng giao thông và hạ tầng số; tạo không gian phát triển mới, phát huy tối đa tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của từng địa phương. Về không gian phát triển mới, theo tôi không chỉ nằm trong không gian truyền thống lâu nay mà cơ hội và triển vọng to lớn hơn nằm ở không gian số, ở quá trình tái cấu trúc quản trị địa phương theo hướng chuyển đổi số. Hạ tầng số phát triển nhanh chóng tạo điều kiện đổi mới phương thức quản trị theo hướng chuyển đổi số ở các địa phương Trước hết, trong bối cảnh hạ tầng số phát triển nhanh chóng, các địa phương cần đẩy mạnh đổi mới phương thức quản trị theo hướng chuyển đổi số. Các dịch vụ công phổ biến, từ đăng ký kinh doanh, nộp thuế đến cấp phép xây dựng, đều được thiết kế để thực hiện trên nền tảng trực tuyến, cho phép người dân và doanh nghiệp truy cập "một cửa điện tử", thay vì phải làm việc với nhiều cơ quan khác nhau. Việc tích hợp dịch vụ sẽ giảm đáng kể thời gian xử lý hồ sơ và tránh tình trạng người dân phải đi lại nhiều nơi. Trong chỉ thị mới đây, Thủ tướng đã yêu cầu UBND các tỉnh, thành nghiên cứu, báo cáo HĐND cấp tỉnh đẩy mạnh chính sách thu phí "0 đồng" đối với việc thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến thuộc phạm vi giải quyết của địa phương, hoàn thành trong tháng 7. Lãnh đạo Chính phủ cũng chỉ đạo các tỉnh, thành khẩn trương hoàn thành số hóa dữ liệu hộ tịch trong tháng 3; số hóa dữ liệu đất đai trên địa bàn trong tháng 6… Đây chính là những công việc quan trọng để góp phần phục vụ chuyển đổi số ở các địa phương cũng như ở cấp quốc gia. Tiếp theo, khi nói đến quản trị số, các địa phương cần quan tâm đến khai thác dữ liệu lớn trong quá trình ra quyết định. Khối lượng dữ liệu do các cơ quan nhà nước thu thập ngày càng lớn, từ dữ liệu dân cư, đất đai cho đến phản ánh của người dân trên mạng xã hội. Việc xây dựng các nền tảng phân tích dữ liệu lớn sẽ giúp lãnh đạo địa phương nắm bắt được xu hướng và vấn đề một cách kịp thời, chính xác. Một ví dụ trong khai thác dữ liệu lớn chính là việc TPHCM đã ra mắt phần mềm lắng nghe mạng xã hội vào tháng 3/2024. Ngoài ra, xây dựng kho dữ liệu tập trung còn giúp loại bỏ trùng lặp, các cơ quan cùng khai thác một nguồn dữ liệu chung đáng tin cậy, từ đó giảm sai sót và tăng hiệu quả trong xử lý thông tin. Dữ liệu lớn cũng hỗ trợ phòng chống tham nhũng, lãng phí - ví dụ cơ quan thuế có thể dùng dữ liệu để phát hiện giao dịch bất thường, ngăn chặn gian lận. Ở cấp quốc gia cũng như cấp địa phương cần có sự liên thông và thống nhất trong việc phát triển các nền tảng số, hạ tầng dùng chung. Trong đó, ở cấp địa phương, thay vì mỗi sở, ngành đầu tư hệ thống hạ tầng số riêng lẻ tốn kém, chính quyền cấp tỉnh có thể sử dụng hạ tầng đám mây tập trung và bảo mật để tối ưu tài nguyên. Ở cấp quốc gia, nền tảng định danh và xác thực điện tử mạnh mẽ sẽ là "chìa khóa" mở ra hàng loạt dịch vụ số mới được áp dụng đến cấp cơ sở và từng người dân. Chuyển đổi số không chỉ là chuyện công nghệ, mà còn là đổi mới cách làm việc. Chính quyền địa phương cần đơn giản hóa, chuẩn hóa các quy trình thủ tục trước khi số hóa, bảo đảm quy trình số phải nhanh gọn hơn quy trình giấy tờ. Nếu quy trình vẫn phức tạp thì dù có công nghệ cũng khó mang lại khác biệt. Do đó, các tỉnh, thành cần rà soát cắt bỏ những khâu không cần thiết, áp dụng nguyên tắc "một việc, một đầu mối chịu trách nhiệm" để tránh chồng chéo. Ở đây yếu tố con người đóng vai trò quyết định: đội ngũ cán bộ, công chức cần được đào tạo kỹ năng số bài bản. Rào cản văn hóa và thói quen cũ có thể cản trở chuyển đổi số, nên việc nâng cao nhận thức và quyết tâm thay đổi trong toàn bộ máy là rất quan trọng. Một xu hướng của quản trị số hiện nay là ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong dịch vụ công: Triển khai trợ lý ảo, chatbot AI để hỗ trợ tương tác với người dân. Các trợ lý ảo có thể tự động trả lời câu hỏi thường gặp, hướng dẫn điền biểu mẫu, nhắc lịch hẹn và thậm chí tiếp nhận phản ánh của người dân mọi lúc, mọi nơi. Các trợ lý ảo hoạt động liên tục 24/7 không ngừng nghỉ, giúp người dân tiếp cận thông tin dịch vụ ngoài giờ hành chính. Bên cạnh đó, AI có thể được ứng dụng để xử lý dữ liệu một cách thông minh - ví dụ, phân loại hồ sơ, nhận diện và cảnh báo các sai sót trong đơn từ, hoặc thẩm định tự động những hồ sơ đáp ứng đầy đủ tiêu chí. Nhờ AI, khối lượng công việc thủ công cho cán bộ sẽ giảm đi, cho phép họ tập trung vào những nhiệm vụ phức tạp hơn đòi hỏi chuyên môn và ra quyết định. Trong tháng 2 vừa qua, tỉnh Bình Phước đã chính thức triển khai hệ thống trợ lý ảo Chatbot AI trên Cổng Dịch vụ công tỉnh này. Đây là bước tiến đáng ghi nhận trong công tác chuyển đổi số, cải cách hành chính và xây dựng chính quyền số hiện đại, minh bạch, hiệu quả. Cuối cùng, chúng ta cần tạo dựng môi trường chính sách thuận lợi hơn nữa, hành lang pháp lý rõ ràng hơn nữa về chuyển đổi số, an toàn dữ liệu, bảo mật thông tin để các tỉnh, thành yên tâm triển khai sáng kiến số. Việc đặt ra các chỉ tiêu cụ thể cho chuyển đổi số và cơ chế giám sát độc lập sẽ tạo áp lực để các địa phương thực thi nghiêm túc. Tác giả:、TS Đặng Ngọc Toàn là Giám đốc Trung tâm Phát triển Cộng đồng và Ứng phó Biến đổi Khí hậu Tây Nguyên , thuộc Liên hiệp các hội khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!
Đặng Ngọc Toàn
